[ Pobierz całość w formacie PDF ]
nie plamili się krwią bratobójczą, by bratnim mordem
nie kalali ich potomstwa ci wnuków, a tamci dzieci:
Jeżeli gniewacie się o wzajemne pokrewieństwo, jeżeli
gniewacie się o związek małżeński, to zwróćcie na nas
swój gniew! My jesteśmy powodem wojny, my jesteśmy
przyczyną śmierci i ran mężów i ojców. Raczej zginiemy,
niżbyśmy miały żyć bez jednych z was jako sieroty lub
jako wdowy. Wywarło to wrażenie na prostych żołnie-
rzach i na wodzach; zapanowało milczenie i nagle uci-
szyła się walka; z kolei wystąpili wodzowie, by zawrzeć
przymierze. Nie tylko zawarli pokój, lecz także z dwóch
państw uczynili jedno, zgodzili się na jeden tron kró-
lewski, a całą zwierzchnią władzę przenieśli do Rzymu.
W ten sposób miasto podwoiło się, zaś żeby i Sabinom
coś dać, powstała nazwa Quirites57 od miejscowości
Cures. Na pamiątkę tej bitwy bagno, gdzie koń wydobył
bię najpierw z głębokiego trzęsawiska i z Kurcjuszem
stanął na mieliznie, nazwano Jeziorem Kurcjusza 58.
Pokój, który nastał nagle zaraz po wojnie tak groz-
nej, uczynił Sabinki droższymi ojcom i mężom, a nade
wszystko samemu Romulusowi. Dzieląc przeto naród
57
Quirites Kwiryci; po złączeniu się Sabinów z Rzy-
mem naród rzymski zwał się oficjalnie populus Romanus Quirites
lub populus Romanus Quiritium. Liwiusz wywodzi nazwę Quirites
od głównego miasta sabińskiego Cures; prawdopodobniejsza jest
etymologia od wyrazu quiris, oznaczającego włócznię.
58
Jezioro Kurcjusza znajdowało się na Forum Romanum.
59
na trzydzieści kurii , nadał im imiona Sabinek. Brak
w tradycji wzmianki o tym, czy te, które miały nadać
nazwy kuriom, zostały wybrane według wieku, czy we-
dług godności własnej względnie mężów, czy wreszcie
według losu, boć przecież niewątpliwie ilość kobiet
sabińskich była o wiele większa od liczby kurii. W tym
samym czasie utworzono trzy centurie rycerzy: Ram-
nenses otrzymali nazwę od Romulusa, Titienses od Ty-
tusa Tacjusza; przyczyna nazwy i powstania Lucerów
60
nie jest pewna . Od tej chwili dwaj królowie nie tylko
wspólnie, ale i zgodnie władali.
[14] Po kilku latach krewni króla Tacjusza pobili
posłów laurenckich. Laurentyńczycy61 żądali zadość-
uczynienia według prawa narodów, ale u Tacjusza
przemogły wpływy krewnych i ich prośby. Z tego po-
wodu ściągnął na siebie karę, która ich miała spotkać.
Gdy bowiem udał się do Lawinium na doroczna uro-
czystość, wśród zbiegowiska zabito go. Podobno Ro-
59
kurie (curiae), etymologicznie wywodzące się prawdopo-
dobnie z coviriae, były to połączenia kilku rodów rzymskich.
Członkowie kurii byli związani wspólnymi prawami i obowiąz-
kami, odbywali własne nabożeństwa itp. Według legendarnych
dziejów Rzymu w skład kurii wchodzili tylko patrycjusze i tylko
oni posiadali pewne prawa obywatelskie w czasach królewskich;
ich zebrania (comitia curiata) były wtedy jedynym zgromadzeniem
narodowym i one jedynie (obok osoby króla) miały pewien wpływ
na sprawy państwowe. Kurii było trzydzieści.
60
Ramnes, Tities i Luceres są to nazwy trzech najdaw-
niejszych tribus i centurii jazdy. Liwiusz nie wspomina o utwo-
rzeniu tribus, lecz tylko o centuriach. Etymologia Liwiusza jest
błędna: Ramnes byli to po prostu Rzymianie, Tities byli to Sabi-
nowie, Luceres Albańczycy lub Etruskowie. Te urządzenia powsta-
wały stopniowo, ale Liwiusz przypisuje wprowadzenie ich Romu-
lusowi.
61
Laurentyńczycy (Laurentes) mieszkańcy miasta Lauren-
tum, na południe od Rzymu.
mulus nie wziął sobie tej sprawy do serca tak, jakby
wypadało, albo z powodu nierzetelnego współuczest-
nictwa w rządach, albo z powodu przekonania, że słusz-
nie go zabito. Przeto wstrzymał się wprawdzie od woj-
ny, ale odnowiono jednak przymierze62 między Rzy-
mem a Lawinium, by zniewaga wyrządzona posłom
i zabójstwo króla zostały jednak zmazane. [.....] 63
[15, 6] Takie to były mniej więcej czyny dokonane
za panowania Romulusa w czasie wojny i pokoju; nic
z nich nie było w sprzeczności z przyjętą wiarą w jego
boskie pochodzenie i ubóstwienie po śmierci: ani od-
waga w odzyskaniu tronu dziadka, ani zamiar zało-
żenia miasta i umocnienia go w wojnie i w pokoju.
Siłami bowiem, które on pobudzał, nabrało zaiste miasto
takiej potęgi, iż miało na następne czterdzieści lat za-
[ Pobierz całość w formacie PDF ]