[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Odgórne dyktowanie bezwzględnych, wysoko wystandaryzowanych wymagań, bez względu
na mo\liwości i stosunek do nich wychowanka
Przewaga nagród nad karami, tendencja do posługiwania się środkami łagodnymi
6.
Surowość stosowanych środków wychowawczych
Przewaga kar nad nagrodami, tendencja do posługiwania się środkami surowymi,
drastycznymi
Częstsze posługiwanie się wyrzutami, perswazją, tłumaczeniem niewłaściwości
postępowania, odwoływanie się do uczuć i ambicji wychowanka, stosowanie zachęt,
dą\enie do związania wychowanka u-czuciami sympatii
7.
Rodzaj stosowanych najczęściej środków wychowawczych
Częste posługiwanie się karami fizycznymi, krzykiem, wymyślaniem, gro\enie,
blokowanie pragnień wychowanka, odwoływanie się do innych autorytetów,
wywoływanie lęku, wstydu i poczucia zagro\enia;
dą\enie do podporządkowania wychowanka w oparciu o uczucie respektu przed
wychowawcą
Dą\enie do oparcia własnych Stosunków z wychowankiem na uczuciach sympatii i
zaufania, okazywanie mu \yczliwości i zaufania.
8.
Rodzaj stosunków uczuciowych łączących wychowawcę z wychowankiem
Dą\enie do oparcia własnych stosunków z wychowankiem na uczuciach
podporządkowania się swemu autorytetowi i strachu, okazywanie mu surowości i
dystansu
Jest rzeczą niezmiernie wa\ną, aby wychowawca zdawał sobie sprawę z tego, ku
jakiemu stylowi wychowawczemu zbli\a się jego sposób postępowania wobec dziecka.
Nale\y bowiem dodać, \e o wartości metody wychowawczej decyduje nie tylko
przyjęty styl wychowania, lecz tak\e refleksyjność stosowanych zabiegów
wychowawczych. Mo\na skrzyczeć dziecko dlatego, \e nam przeszkodziło, lub \e
jesteśmy nie w humorze, bez jego winy, a mo\na skrzyczeć wziąwszy pod uwagę jego
przewinienie i mając na celu zapobie\enie podobnym wypadkom w przyszłości. W
pierwszym przypadku mamy do czynienia z brakiem refleksji wy-chowaczej, w drugim
natomiast stosowane środki posiadają swoje uzasadnienie i mają słu\yć jakiemuś
świadomie przyjętemu celowi.
Refleksyjność wychowania nie występuje wyłącznie przy stosowaniu stylu
demokratycznego. Mo\na z równym stopniem refleksyjności wychowywać w stylu
autorytatywnym czyniąc to w sposób świadomy i celowy. Jednak wyniki licznych
badań wykazują, \e większość ludzi postępujących z własnymi dziećmi mniej lub
więcej w stylu autorytatywnym czyni to w sposób "odruchowy", bezrefleksyjny,
nieświadomy, nie zdając sobie nawet sprawy z tego, \e ich sposób postępowania
wobec własnych dzieci stanowi określony styl wychowawczy. Bezrefleksyjność
wychowawczego postępowania dotyczy w szczególności stosowania kar i nagród wobec
dzieci.
KARA I NAGRODA W WYCHOWANIU
Pojęcia kary i nagrody bywają w potocznym rozumieniu tych słów silnie zawę\one.
Kara, to dla wielu rodziców lub wychowawców koniecznie akt przemocy fizycznej
wobec dziecka (bicie, zabieranie czegoś, po-
152
zbawianie swobody itd.), nagroda zaś, to wyłącznie darowanie czegoś lub
przyznanie dziecku jakiejś korzyści materialnej. Mniemanie takie jest nie tylko
błędne, lecz nadto odbija się w swych konsekwencjach niekorzystnie na wychowaniu
dziecka. Warto bowiem zauwa\yć, \e ten sam środek wychowawczy mo\e jednemu
dziecku sprawiać przykrość, innemu zadowolenie, a dla jeszcze innego mo\e być
całkowicie obojętny. A przecie\ trudno uznać za karę zabieg, który sprawia
wychowankowi przyjemność. Tak np. wyra\anie oburzenia i zdenerwowanie wychowawcy
mo\e w jednym dziecku wzbudzać silne uczucie przykrości (i stanowić dlań karę),
dla innego mo\e być bez znaczenia, zaś u jeszcze innego mo\e wywoływać złośliwą
satysfakcję. Niekiedy pobudzenie wychowawcy do stanu silnego wzburzenia jest
właśnie celem wychowanków.
Mo\emy zatem przyjąć, \e karą jest ka\dy zabieg wychowawczy wywołujący w
wychowanku przykre stany uczuciowe i niezadowolenie, natomiast nagrodą ka\dy
taki zabi.eg, który dostarcza poczucia przyjemności i zadowolenia.
Kara i nagroda spełniają tak\e zasadniczo odrębne funkcje w procesie wychowania.
Pierwsza posiada zastosowanie zawsze tam, gdzie chodzi o odzwyczajenie dziecka
[ Pobierz całość w formacie PDF ]